4 op de 10 zorgmedewerkers denken erover de zorg te verlaten. Oorzaak: extreme werkdruk

Vier op de tien zorgmedewerkers (39 procent) denkt er weleens over na om de zorg te verlaten, meldt Stichting IZZ op basis van de Monitor Gezond werken in de zorg 2022. De zorg wordt namelijk steeds onaantrekkelijker, zegt de stichting, die ruim 210.000 medewerkers in de zorg vertegenwoordigt.  

Te hoge werkdruk

“Een te hoge werkdruk, structureel overwerken zonder compensatie en te weinig supervisie maakt dat 25 procent van de startende artsen overweegt te stoppen”, zegt Margriet Formanoy, Projectmanager Mentale gezondheid op het werk van het Trimbos Instituut en als expert verbonden aan Vitaal Bedrijf. Ze haalt hier de resultaten van de Nationale Anios-enquete uit 2020 over gezond en veilig werken bij. “Dat zijn hoge aantallen”, zegt Formanoy.

 Uit het onderzoek van Stichting IZZ blijkt dat zo’n 9 procent van de zorgmedewerkers van plan is om het komende jaar al een baan buiten de zorg te zoeken. Dit zijn niet alleen de zorgmedewerkers, maar ook de medewerkers uit de ziekenhuiszorg, de verpleging, verzorging en thuiszorg, de geestelijke gezondheidszorg en de gehandicaptenzorg ervaren een hoge werkdruk en overwegen een overstap naar een andere baan.

De verloopintentie is het hoogst onder medewerkers jonger dan 35 jaar. Daarvan denkt bijna de helft er wel eens over om bij een andere zorgorganisatie of buiten de zorg te gaan werken. 14% van de jongeren geeft aan van plan te zijn om bij een andere organisatie te gaan werken en 12,3% overweegt om buiten de zorg te gaan werken. 

De monitor is opgesteld in samenwerking met de Universiteit Utrecht en de Universiteit Leiden. Ruim 5.700 zorgmedewerkers die lid zijn van Stichting IZZ deden mee aan het onderzoek.

Vitaliteit op de werkvloer

Door aandacht te schenken aan de mentale gezondheid op de werkvloer zorg je als werkgever ervoor dat je werknemers meer werkplezier hebben, beter in hun vel zitten, productiever zijn en minder snel geneigd zijn om een andere baan te zoeken. Bovendien verlaag je de kosten van uitval en ben je als bedrijf aantrekkelijker voor (nieuwe) werknemers, door een goed imago. “Zeker in de zorg is dit dus erg belangrijk.”

Een mooi voorbeeld van een bedrijf dat hier al goed mee bezig is, is Connecting Hands. In deze zorginstelling zit vitaliteit verweven in het DNA. In dit interview vertellen Marit Terpstra, ambulant hulpverlener en Jan Stuve, directeur van Connecting Hands over hun aanpak en wat het hen oplevert. “Als je niet bezig bent met vitaliteit, kijkende naar de werksoort waar wij in zitten, dan denk ik dat je veel richting burn-outs gaat en afscheid van het werkveld gaat. Als je vitaal bent, kun je op een heel gezonde manier omgaan met traumatische ervaringen.”, zegt Terpstra. 

Een ander mooi voorbeeld is psychologisch centrum 4mb. Ook bij hen is het een bekend fenomeen dat mensen die in de zorg werken vaak beter voor hun cliënten zorgen dan voor zichzelf. En daar moest dan ook verandering in komen. Met behulp van de scan voor medewerkers van Vitaal Bedrijf namen ze de eerste stap. “We realiseerden ons steeds meer dat we ook naar de gezondheid en vitaliteit van ons eigen personeel moesten kijken en niet alleen die van onze cliënten”, zegt Evelien Koreman, beleidsmedewerker en psycholoog bij 4mb. “Ons centrum wordt steeds groter en dan wordt het extra belangrijk om in dit soort dingen te investeren. Corona heeft dat besef wel versterkt.” Lees verder in dit interview. 

Zorgmedewerker emotioneel uitgeput

1 op de 6 zorgmedewerkers is emotioneel uitgeput, blijkt uit de Monitor Gezond werken in de zorg 2022.  “De psychosociale belasting is vaak het grootst onder zorgmedewerkers”, zegt Formanoy. “Dat komt doordat het beroep veel verantwoordelijkheid met zich meebrengt.” Daarom is het dan ook van groot belang om hier iets aan te doen.

“Zorgmedewerkers zijn niet snel geneigd hulp te zoeken voor lichte mentale klachten, maar doen dat vaak pas als de nood hoog is. Ze zijn trots op hun werk, maar hebben lage verwachtingen van interventies rondom mentale klachten”, zegt Formanoy. De interventies zijn vaak ontwikkeld zonder inspraak van de medewerkers en daardoor niet altijd passend bij de problematiek.

Volgens Formanoy voelen werknemers ook de aarzeling om mentale klachten open te bespreken. “Een open en veilige cultuur op het werk verlaagt de drempel om vroegtijdig mentale problemen te bespreken.”

Goed leiderschap

Te weinig supervisie en ontbreken van goed en ‘mensgericht leiderschap’ is een van de redenen dat artsen overwegen te stoppen met werken. “Mensgericht leiderschap, waarbij leiders zich ook bezighouden met lange termijn doelstellingen, brengt een gevoel van missie, visie en een doel.” Mensgerichte leiders hebben vaak charisma, geven individuele aandacht aan medewerkers, stimuleren intellectuele capaciteiten en inspireren. “Het is een vorm van leiderschap waarin duidelijk is wat de verwachtingen zijn naar de werknemers en zij weten wat ze moeten doen en hoe hun werk bijdraagt aan de organisatie.”

In de studie van Havermans et al. (2018) naar werkstress in een zorginstelling bleek dat aanmoediging en ondersteuning vanuit het hogere management noodzakelijk is om werkstress echt goed aan te pakken. “Arboprofessionals geven aan dat het vaak voorkomt dat leidinggevenden pas aandacht besteden aan een effectieve aanpak van mentale gezondheid na een ziekmelding, dus niet preventief.”  

Tips voor het verbeteren van vitaliteit

Hoe ondersteun je nou je medewerkers bij het vinden van een goede mentale balans? In dit artikel delen wij handige tips en tricks voor meer mentale balans op de werkvloer.