Wat is werkstress en hoe verminder je werkstress op de werkvloer?

Het is al jaren een bekend probleem: werkstress. Een gezonde werkdruk is prima, maar het is verkeerd als dit omslaat in ongezonde werkstress. In sommige gevallen leidt dit zelfs tot verzuim. Voorkom verzuim door stress en psychische klachten is te voorkomen, hierbij is vroegtijdig de signalen herkennen en aanpakken noodzakelijk.

Wat is werkstress, wat is het verschil tussen werkstress en werkdruk en hoe verminder je werkstress op de werkvloer? In dit artikel geven wij antwoord op deze veelgestelde vragen over werkstress.

Wat is werkstress?

Werkstress ontstaat als geen balans is tussen de eisen die de werkgever stelt aan een medewerker (de taakeisen) en de mogelijkheid die deze medewerker heeft om het werk goed uit te voeren (de regelmogelijkheden). Medewerkers en werkgevers ervaren daar last van. Langdurige werkdruk kan ook leiden tot stress, waardoor het risico op verzuim toeneemt en burn-out-klachten op de loer liggen.

Wat zijn de signalen van werkstress?

De symptomen van werkdruk zijn alertheid en verminderde concentratie. Lichamelijk krijgt diegene het misschien warm en begint misschien te zweten om de warmte kwijt te raken. Wanneer de stress voorbij is, zwakken de symptomen af. En kan het lichaam zich herstellen.

Symptomen werkstress

Houdt de stress langer aan en heeft de medewerker geen tijd om op te laden? Dan ontstaan er mogelijk er symptomen op het werk. Denk hierbij aan:

Lagere productiviteit
Moeite hebben met veranderingen op de werkvloer
Sneller geïrriteerd raken
In een korte periode frequent een paar dagen ziek melden

Herken werkstress als werkgever

Werkstress uit zich op allerlei manieren. Maar meestal is er sprake van vier hoofdkenmerken:

Veranderend gedrag,
Mentale klachten,
Lichamelijke klachten,
En/of emotionele problemen.

Cijfers over werkstress tot juli 2022

Van het totale langdurend verzuim ( boven de 6 weken) komt ongeveer 30% door stress onder andere spanning, overspanning en burn-outklachten.

Gezonde werkdruk versus ongezonde werkstress

Gezonde werkdruk is niet per se slecht. De mens heeft werkdruk nodig om prestaties te leveren. Is de spanning te groot? Dan slaat een gezonde werkdruk mogelijk om in stressklachten. De prestaties en zelfs onze gezondheid kunnen hieronder lijden. Daarom is balans zo belangrijk.

Hoe ga je om met werkstress?

De werkwijzer werkdruk van TNO geeft in 5 stappen een systematische aanpak voor het aanpakken van werkstress:

Bepaal eerst of er sprake is van werkdruk
(Herken de signalen, besluit of er actie nodig is en betrek je team erbij).
Weet je waar de werkdruk door komt?
(Zoek naar oorzaken en breng focus aan)
Hoe verminder je de werkstress?
(Oplossingen verzamelen, passend maken, prioriteren en een plan maken).
Aan de slag!
(Aankondigen, uitvoeren en successen delen)
Heeft je aanpak succes?
(Aanpak evalueren en borgen van de aanpak)

Wat is het verschil tussen werkdruk en werkstress?

Werkstress en werkdruk zijn niet hetzelfde. Werkdruk is de druk die je op je werk ervaart. Onder deze druk verstaan we het moeten voltooien van een bepaald aantal taken binnen een bepaalde tijd. Wanneer je het werk niet binnen de gestelde tijd af krijgt of niet meer aan de gestelde eisen voldoet, spreken we van een te hoge werkdruk.

Werkstress is de reactie op werkdruk

Werkstress is de reactie die je hebt op deze druk. Dit verschilt uiteraard per persoon, waardoor werkstress niet altijd samenhangt met de werkdruk. We spreken van werkstress wanneer er een negatieve reactie op werkdruk is.

Het is belangrijk om de balans tussen de taakeisen en regelmogelijkheden te bewaren. Taakeisen hebben te maken met de werkcontext en de werkinhoud.

Werkcontext:

Onduidelijke of veranderende taken,
Taakonderbrekingen,
Onduidelijk(e) rol, verantwoordelijkheden, beleid verwachtingen, procedures,

Werkinhoud:

Tijdsdruk
Hoeveelheid werk
Kwaliteitseisen
Moeilijkheidsgraad

Regelmogelijkheden zijn bijvoorbeeld:

Autonomie,
Tijdsautonomie,
Functionele steun leidinggevende en collega’s,
Participatie in besluitvorming.

Of de taakeisen enerzijds en de regelmogelijkheden anderzijds in balans zijn, wordt ook nog beïnvloed door je individuele factoren zoals bijvoorbeeld:

Belastbaarheid (lichamelijk en mentaal)
Werknemer maakt onvoldoende gebruik van de beschikbare regelmogelijkheden
Werknemer ervaart overige stressoren in de:
Persoonlijke context
Werk-privé context

Werkstress versus vitaliteit

Werkstress gaat over het gevolg als risicofactoren op het werk te lang aanhouden. Vitaliteit heeft te maken met hoe je met deze risicofactor omgaat, dus eigenlijk de beschermende factoren. Hoe groter je vitaliteit, hoe meer bescherming je hebt tegen de invloed van stress op jezelf. Bij een hoge vitaliteit loop je minder risico om uiteindelijk burn-outklachten te krijgen.

Hoe verminder je werkstress op de werkvloer?

Onderzoek toont aan dat één op de vier medewerkers aangeeft vertrekintenties te hebben wanneer de organisatie geen aandacht aan werkstress besteed. Om werkstress te voorkomen, moet onder andere aandacht gegeven worden aan voldoende beweging en ontspanning, en aan de privésituatie, zodat er een gezonde werk-privé balans gecreëerd wordt.

Tips tegen werkstress

Hieronder delen wij enkele tips tegen werkstress:

Draag een duidelijke visie uit, die richting geeft en prioriteiten stelt;
Implementeer richtlijnen die de werkdruk gelijk verdeeld;
Stimuleer samenwerken, zodat medewerkers elkaar kunnen ondersteunen wanneer de werkdruk toeneemt;
Stimuleer ontwikkeling door middel van trainingen en scholing. Dit zorgt ervoor dat werknemers de kennis en skills hebben om hun werk te doen; Juiste middelen aanbieden zodat werknemer in staat zijn om hun werk efficiënt en met een hoge kwaliteit af te ronden.

Bekijk meer tips en tricks voor meer mentale balans op de werkvloer.